Người Dao khi qua đời nếu là đàn ông thì con trai phải
chăm sóc, cắt tóc, tắm rửa sạch sẽ thay quần áo cho tử tế, lấy đồng tiền xu nhét
vào 2 mắt, mồm, tai rồi lấy vải trắng trùm vào. Nếu là đàn bà thì các con dâu
cùng con trai chăm sóc, gội đầu tử tế, thay quần áo, đầu lấy khăn đỏ trùm vào
rồi lấy vải trắng trùm vào.
Trong gia đình người Dao khi có người mất, con trai phải
đi tới từng hộ gia đình để thông báo cho cả thôn biết để mọi người đến giúp việc
nhà mình. Sau đó tìm thầy Tạo đám ma. Những người anh em họ hàng, hàng xóm về
giúp, từng người được phân chia những công việc cụ thể: 1 số người cắt giấy màu
để dán quan tài người mất, 1 số người nấu ăn và một số người đi vào rừng lấy
củi.
Sau khi thầy Tạo xem ngày giờ cho người chết, thầy Tạo
cho phép cho người chết vào quan tài. Sau khi cho vào quan tài là bịt kín. Đám
ma của người Dao kéo dài trong 24
tiếng.
Trong thời gian đám ma, con trai, con dâu và các cháu đi
quanh vòng quanh chân quan tài. Ông thầy đọc chữ đánh cồng chiêng 1 lần thì các
con cháu đi 1 – 2 bước, cứ làm xong 1 lần thì các con cháu lại rót 1 lượt rượu.
Các con gái, con rể phải mang lợn gà về mời thầy Tạo cúng báo cho người chết
biết các con đã mang quà đến cho, mong người chết nhận lấy và phù hộ cho con
cháu ở lại sống may
mắn.
Người Dao khi chết phải hoả táng, đây là tục lệ có từ lâu
đời vì theo quan điểm của người Dao, nếu không hoả táng thì không được tổ tiên
chấp nhận.
Những người anh em, bà con họ hàng và những người trong
làng khi đến giúp đám ma, 1 số người đi vào rừng lấy củi sắp xếp thành 9 tầng
xếp cao khoảng 1,7 – 1,9m. Sau khi làm các thủ tục tại nhà xong thì người ta đưa
quan tài ra chỗ củi đã được xếp sẵn để hoả táng, trên đường đi phải nghỉ 3 lần.
Khi đến nơi hoả táng, người ta đặt quan tài ngay ngắn trên đống củi, con trai
của người chết đặt 3 cái chén lên quan tài và rót rượu. Rót rượu xong, phải mở
nắp quan tài trình người chết tử tế, sau đó các con của người chết phải lấy 1
vật gì đó về làm kỷ
niệm.
Ông Tạo đốt 1 cây nến, đặt vào trong quan tài, vào đúng
ngực – vị trí trái tim của người chết, người con trai đốt 1 bó đuốc dài 1,5m lạy
4 phương trời rồi đưa qua đầu ra đằng sau cho ông thầy Tạo đi quanh 1 vòng quanh
quan tài rồi đặt bó đuốc cạnh quan tài châm lửa để hoả thiêu. Những người họ
hàng, anh em được phân công giúp việc xem và canh cho ngọn lửa cháy hết. Khi lửa
cháy hết xung quanh quan tài, mỗi người ăn 1 ít cơm nếp, uống 1 ít rượu do chủ
nhà chuẩn bị sẵn rồi trở về nhà chủ nhà ăn
cơm.
Sáng hôm sau, người con trai địu 1 cái chum cùng con dâu,
các cháu và ông thầy Tạo đi đến nơi hoả táng. Đến nơi, ông thầy Tạo sẽ nhặt
những mảnh xương của người chết cho vào chum trước, các con cháu lần lượt nhặt
hết những mảnh xương cho vào chum. Khi đã nhặt hết thì bịt kín miệng chum lại
đem đi nơi khác để xây mộ. Khi xây mộ, người ta xây 1 cái hố đặt vừa cái chum,
xây xong, ông thầy đặt cái chum vào và đóng kín. Ông thầy Tạo lấy 1 nắm đất
thịt, lấy hương và bầy rượu thịt ra cúng trước mộ vừa xây
xong.
Sau khi xây mộ được 1 năm, người con trai đi xem mét lại
ngôi mộ, nếu thấy tốt thì quay về chuẩn bị làm ma khô, lập bàn thờ để thờ
cúng.
Đàm Minh Phiếu
Người Dao khi qua đời nếu là đàn ông thì con trai phải
chăm sóc, cắt tóc, tắm rửa sạch sẽ thay quần áo cho tử tế, lấy đồng tiền xu nhét
vào 2 mắt, mồm, tai rồi lấy vải trắng trùm vào. Nếu là đàn bà thì các con dâu
cùng con trai chăm sóc, gội đầu tử tế, thay quần áo, đầu lấy khăn đỏ trùm vào
rồi lấy vải trắng trùm vào.
Trong gia đình người Dao khi có người mất, con trai phải
đi tới từng hộ gia đình để thông báo cho cả thôn biết để mọi người đến giúp việc
nhà mình. Sau đó tìm thầy Tạo đám ma. Những người anh em họ hàng, hàng xóm về
giúp, từng người được phân chia những công việc cụ thể: 1 số người cắt giấy màu
để dán quan tài người mất, 1 số người nấu ăn và một số người đi vào rừng lấy
củi.
Sau khi thầy Tạo xem ngày giờ cho người chết, thầy Tạo
cho phép cho người chết vào quan tài. Sau khi cho vào quan tài là bịt kín. Đám
ma của người Dao kéo dài trong 24
tiếng.
Trong thời gian đám ma, con trai, con dâu và các cháu đi
quanh vòng quanh chân quan tài. Ông thầy đọc chữ đánh cồng chiêng 1 lần thì các
con cháu đi 1 – 2 bước, cứ làm xong 1 lần thì các con cháu lại rót 1 lượt rượu.
Các con gái, con rể phải mang lợn gà về mời thầy Tạo cúng báo cho người chết
biết các con đã mang quà đến cho, mong người chết nhận lấy và phù hộ cho con
cháu ở lại sống may
mắn.
Người Dao khi chết phải hoả táng, đây là tục lệ có từ lâu
đời vì theo quan điểm của người Dao, nếu không hoả táng thì không được tổ tiên
chấp nhận.
Những người anh em, bà con họ hàng và những người trong
làng khi đến giúp đám ma, 1 số người đi vào rừng lấy củi sắp xếp thành 9 tầng
xếp cao khoảng 1,7 – 1,9m. Sau khi làm các thủ tục tại nhà xong thì người ta đưa
quan tài ra chỗ củi đã được xếp sẵn để hoả táng, trên đường đi phải nghỉ 3 lần.
Khi đến nơi hoả táng, người ta đặt quan tài ngay ngắn trên đống củi, con trai
của người chết đặt 3 cái chén lên quan tài và rót rượu. Rót rượu xong, phải mở
nắp quan tài trình người chết tử tế, sau đó các con của người chết phải lấy 1
vật gì đó về làm kỷ
niệm.
Ông Tạo đốt 1 cây nến, đặt vào trong quan tài, vào đúng
ngực – vị trí trái tim của người chết, người con trai đốt 1 bó đuốc dài 1,5m lạy
4 phương trời rồi đưa qua đầu ra đằng sau cho ông thầy Tạo đi quanh 1 vòng quanh
quan tài rồi đặt bó đuốc cạnh quan tài châm lửa để hoả thiêu. Những người họ
hàng, anh em được phân công giúp việc xem và canh cho ngọn lửa cháy hết. Khi lửa
cháy hết xung quanh quan tài, mỗi người ăn 1 ít cơm nếp, uống 1 ít rượu do chủ
nhà chuẩn bị sẵn rồi trở về nhà chủ nhà ăn
cơm.
Sáng hôm sau, người con trai địu 1 cái chum cùng con dâu,
các cháu và ông thầy Tạo đi đến nơi hoả táng. Đến nơi, ông thầy Tạo sẽ nhặt
những mảnh xương của người chết cho vào chum trước, các con cháu lần lượt nhặt
hết những mảnh xương cho vào chum. Khi đã nhặt hết thì bịt kín miệng chum lại
đem đi nơi khác để xây mộ. Khi xây mộ, người ta xây 1 cái hố đặt vừa cái chum,
xây xong, ông thầy đặt cái chum vào và đóng kín. Ông thầy Tạo lấy 1 nắm đất
thịt, lấy hương và bầy rượu thịt ra cúng trước mộ vừa xây
xong.
Sau khi xây mộ được 1 năm, người con trai đi xem mét lại
ngôi mộ, nếu thấy tốt thì quay về chuẩn bị làm ma khô, lập bàn thờ để thờ
cúng.
Đàm Minh Phiếu
